საქართველოს წითელი წიგნი და წითელი ნუსხა
საქართველოში
გადაშენების საფრთხის წინაშე მყოფ სახეობებს იცავს სახელმწიფო, შესაბამისი
კანონმდებლობით
2003
წელს მიღებულ იქნა საქართველოს კანონი ’’საქართველოს ’’წითელი ნუსხა’’ და ’’წითელი
წიგნის’’ შესახებ’’ (საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე N19 1.07 2003წ.)
კანონის
ძირითადი მიზანია, საქართველოს ’’წითელი ნუსხისა’’ და ’’წითელი წიგნის’’ შედგენა,
გადაშენების საფრთხის წინაშე მყოფი სახეობების დაცვის და გამოყენების
სამართლებრივი რეგულირება. დღევანდელი და მომავალი თაობების ინტერესების
გათვალისწინებით, უზრუნველყოს საქართველოს ტერიტორიაზე გავრცელებული, გადაშენების
საფთხის წინაშე მყოფი სახეობების დაცვა და აღდგენა, სახეობრივი მრავალფეროვნებისა
და გენეტიკური რესურსების შენარჩუნება.
ფლორა
ფარულთესლოვანები:
ქართული
ნეკერჩხალი/Acer ibericum M. Bieb. ex Willd.
დურღენი/Anabasis
aphylla L.
ქართული
ნუში/Amygdalus georgica Desf
ხემარწყვა/Arbutus
andrachne L.
სომიეს
გლერძი/Astragalus sommieri Freyn
ტანას
გლერძი/Astragalus tanae K.Koch
მედვედევის
არყი/Betula medwedewii Regel
სამეგრელოს
არყი/Betula megrelica Regel
რადეს
არყი/Betula raddeana Trautv
კოლხური
ბზა/Buxus colchica Pojark
ჩვეულებრივი
წაბლი/Castanea sativa Mill
სამხრეთის
აკაკი/Celtis australis L.
შიშველი
აკაკი/Celtis glabrata Steven ex Planchon
მცირენაყოფიანი
ბალამწარა/Cerasus microcarpa C. A. Meyer
პონტური
საკმელა/Cistus creticus L.
კოლხური
თხილი/Corylus colchica Albov
ყამბრო/Crataegus
pontica K. Koch
ალბოვის
მაჯაღვერი/Daphne albowiana Woronow ex Pobed.
ცრუაბრეშუმისებრი
მაჯაღვერი/Daphne pseudosericea Pobed.
ამიერკავკასიური
მაჯაღვერი/Daphne transcaucasica Pobed.
გაულთერიასმაგვარი
ეპიგეა/Epigaea gaultherioides Boiss.
ხემაგვარი
მანანა/Erica arborea
ნახევრადეკლიანი
ევერსმანია/Eversmannia subspinosa Fisch & (DC)
აფხაზეთის
კურდღლისცოცხა/Genista abchasica Sachokia
მლაშობის
ჩინგილი/Halimodendron halodendron L.
კაკლის
ხე/Juglans regia L.
კეთილშობილი
დაფნა/Laurus nobilis L.
შობერის
ნიტრარია/Nitraria schoberi L.
ზეთის
ხე/Osmanthus decorus Boiss. & Balansa
უხრავი/Ostrya
carpinifolia Scop.
საღსაღაჯი/Pistacia
mutica Fisch & Mey.
თურანულა/Populus
euphratica Oliv.
ლაფანი/Pterocarya
pterocarpa (Michx.) Kunth.
დემეტრის
ბერყენა/Pyrus demetrii Kutath.
კეცხოველის
ბერყენა/Pyrus ketzkhovelii Kutath.
სახოკიას
ბერყენა/Pyrus sachokiana Kutath.
კოლხური
მუხა/Quercus hartwissiana Stev
იმერული
მუხა/Quercus imeretina Stev. Ex Malleev
მაღალმთის
მუხა/Quercus macranthera Fisch et Mey
ჭალის
მუხა/Quercus pedunculiflora C. Koch.
პონტური
მუხა/Quercus pontica C. Koch.
სმირნოვის
შქერი/Rhododendron smirnowii Trautv
უნგერნის
შქერი/Rhododendron ungernii Trautv.
ქიქოძის
ტირიფი/Salix kikodseae Goerz
გარეჯის
სალბი/Salvia garedji Troitzk.
ტიგრანის
ანწლი/Sambucus tigranii Troitzk
სომხური
ამპურა/Sorbus hajastana Gabr.
კოლხური
ჯონჯოლი/Staphylea colchica Stev.
კარიაგინის
ბეგქონდარა/Thymus karjaginii Grossh.
შიშველი
თელადუმა/Ulmus glabra Huds.
პატარა
თელადუმა/Ulmus minor Mill.
ძელქვა/Zelkova
carpinifolia Pall.
შიშველთესლოვნები:
შავი
ღვია/Juniperus foetidissima Willd.
მრავალნაყოფა
ღვია/Juniperus polycarpos K.
ბიჭვინთის
ფიჭვი/Pinus pityusa Stev.
უთხოვარი/Taxus
baccata L.
ფაუნა
ძუძუმწოვრები:
სამხრეთული
ცხვირნალა/Rhinolophus euryale Blasius
მეჰელის
ცხვირნალა/Rhinolophus mehelyi Matschie
გრძელყურა
მღამიობი/Myotis bechsteinii Kuhl
ევროპული
მაჩქათელა/Barbastella barbastellus Schreber
თახვი/Castor
fiber Linnaeus
კავკასიური
თაგვანა/Sicista caucasica Vinogradov
ქლუხორის
თაგვანა/Sicista kluchorica Sokolov, Kovalskaya, and Baskevich
ყაზბეგის
თაგვანა/Sicista kazbegica Sokolov, Baskevich, and Kovalskaya
ბრუცა/Nannospalax
nehringi Satunin
ნაცრისფერი
ზაზუნელა/Cricetulus migratorius Pallas
ამიერკავკასიური
ზაზუნა/Mesocricetus brandti Nehring
პრომეთეს
მემინდვრია/Prometheomys schaposchnikovi Satunin
წითური
მემინდვრია/Clethrionomys glareolus ponticus Schreber
მცირეაზიური
მექვიშია/Meriones tristrami Thomas
პაწია
თაგვი/Micromys minutus Pallas
ლელიანის
კატა/Felis chaus Schreber
ფოცხვერი/Lynx
lynx Linnaeus
ჯიქი/Panthera
pardus Linnaeus
ვეფხვი/Panthera
tigris Linnaeus
აფთარი/Hyaena
hyaena Linnaeus
წავი/Lutra
lutra Linnaeus
ჭრელტყავა/Vormela
peregusna Güldensthdt
თეთრმუცელა/Monachus
monachus Hermann
მურა
დათვი/Ursus arctos Linnaeus
ზღვის
ღორი/Phocoena phocoena Linnaeus
აფალინა/Tursiops
truncatus Montagu
ირემი/Cervus
elaphus Linnaeus
ქურციკი/Gazella
subgutturosa Güldenstaedt
დასავლეთკავკასიური
ჯიხვი/Capra caucasica Güldenstaedt and Pallas
დაღესტნური
ჯიხვი/Capra cylindricornis Blyth
ნიამორი/Capra
aegagrus Linnaeus
არჩვი/Rupicapra
rupicapra Linnaeus.
ფრინველები:
მურტალა/Podiceps
grisegaena Boddaert
ვარდისფერი
ვარხვი/Pelecanus onocrotalus Linnaeus
ქოჩორა
ვარხვი/Pelecanus crispus Bruch
ლაკლაკი/Ciconia
ciconia Linnaeus
ყარყატი/Ciconia
nigra Linnaeus
პატარა
ღერღეტი/Anser erythropus Linnaeus
წითელი
იხვი/Tadorna ferruginea Pallas
მარმარილოსებრი/Marmaronetta
angustirostris
გარიელი/Melanitta
fusca Linnaeus
თეთრთვალა
იხვი/Oxyura leucocephala Scopoli
თეთრკუდა
ფსოვი/Haliaeetus albicilla Linnaeus
ქორცქვიტა/Accipiter
brevipes Severtzov
ველის
კაკაჩა/Buteo rufinus rufinus Cretzschmar
ბექობის
არწივი/Aquila heliaca Savigny
დიდი
მყივანი არწივი/Aquila clanga Pallas
მთის
არწივი/Aquila chrysaetus Linnaeus
ფასკუნჯი/Neophron
percnopterus Linnaeus
ბატკანძერი/Gypaetus
barbatus Linnaeus
სვავი/Aegypius
monachus Linnaeus
გავაზი/Falco
cherrug Gray
თვალშავი/Falco
vespertinus Linnaeus
წითელთავა
შავარდენი/Falco biarmicus Temminck
მცირე
კირკიტა/Falco naumanni Fleischer
ჭოტი/Aegolius
funereus Linnaeus
ბუხრინწა/Tyto
alba Scopoli
კასპიური
შურთხი/Tetraogallus caspius Gmelin
კავკასიური
როჭო/Tetrao mlokosiewiczi Taczanowski
რუხი
წერო/Grus grus Linnaeus
სარსარაკი/Tetrax
tetrax Linnaeus
თვალჭყეტია/Burhinus
oedicnemus Linnaeus
ულვაშა
წივწივა/Panurus biarmicus Linnaeus
წითელმუცელა
ბოლოცეცხლა/Phoenicurus erythrogastrus Güldensthdt
დიდი
კოჭობა/Carpodacus rubicilla Güldensthdt
ჭრელგულა
ჭვინტაკა/Prunella ocularis Radde.
ქვეწარმავლები:
ხმელთაშუაზღვეთის
კუ/Testudo graeca Linnaeus
კოხტა
გველთავა/Ophisops elegans Menetries
თურქული
ხვლიკი/Darevskia clarkorum Darevsky & Vedmederja
დალის
ხვლიკი/Darevskia dahli Darevsky
აჭარული
ხვლიკი/Darevskia mixta Mehely
აზიური
შიშველთავა/Ablepharus pannonicus Fitzinger
დასავლური
მახრჩობელა/Eryx jaculus Dumeril & Bibron
საყელოიანი
ეირენისი/Eirenis collaris Menetries
ხვლიკიჭამია
გველი/Malpolon monspessulanus Mertens & Mueller
დინიკის
გველგესლა/Vipera dinniki Nikolsky
კავკასიური
გველგესლა/Vipera kaznakovi Nikolsky.
ამფიები:
კავკასიური
სალამანდრა/Mertensiella caucasica Waga
სირიული
მყვარი/Pelobates syriacus Boettger.
ხრტილოვანი
თევზები:
სვია/Huso
huso Linnaeus
ფორონჯი/Acipenser
sturio Linnaeus
ფორეჯი/Acipenser
nudiventris Lovetsky
ტარაღანა/Acipenser
stellatus Pallas
რუსული
ზუთხი/Acipenser gueldenstaedti Brandt & Ratzeberg
სპარსული
ზუთხი/Acipenser persicus Borodin.
ძვლოვანი
თევზები:
მდინარის/ტბის
კალმახი/Salmo fario Linnaeus
მორევის
ნაფოტა/Rutilus frisii Nordmann
კოლხური
ხრამული/Varicorhinus sieboldi Steindachner
წინააზიური
გველანა/Sabanejewia aurata De Filippi
მექვიშია
ღორჯო/Neogobius fluviatilis Pallas.
მწერები:
კავკასიური
წმინდადგახვიარა/Phassus shamil Christoph
კოლხური
ბრამეა/Brahmaea ledereri Rogenhofer
ღამის
მცირე ფარშევანგთვალა/Eudia pavonia Linnaeus
მკრათვალებიანი
ფარშევანგთვალა/Perisomena coecigena Kupido
სფინქსი
მკვდართავა/Manduca atropos Linnaeus
კომაროვის
სფინქსი/Rethera komarovi Christoph
ოლეანდრის
სფინქსი/Deilephila nerii Linnaeus
ჯუჯა
სფინქსი/Pterogon gorgoniades Hb.
კვიპაროსის
მსხვილტანა/Pachypasa otus Drury
ბალკანური
აბრეშუმქსოვია/Lemonia balcanica Herrich-Schhffer
დათუნელა
ჰერა/Callimorpha dominula Linnaeus
მღვის
ამიერკავკასიური დათუნელა/Axiopoena maura Eichwald
აპოლონი/Parnassius
apollo Linnaeus
კავკასიური
აპოლონი/Parnassius nordmanni Ménétriès
კავკასიური
ზერინთია/Allancastria caucasica Lederer
გრუნერის
აისი/Antocharis gruneri Herrich-Schaeffer
ამიერკავკასიური
აისი/Anthocharis damone Boisduval
ჰევისტონის
ავერდულა/Erebia hewistonii Lederer
ირანული
ხავერდულა/Erebia iranica Grum-Grshimailo
რომანოვის
ცისფერა/Tomares romanovi Christoph
ცისფერა
მელეაგრი/Polyommates daphnis Denis & Schiffermüller
სმირნოვის
მბოგელა/Apocolotois smornovi Romanoff
იფნის
ჭრელურა/Zygaena fraxini Ménétriès
ველის
დიდი ბაზი/Bombus fragrans Pallas
ბაზი
ერიოფორუსი/Bombus eriophorus Klug
ალპური
ბაზი/Bombus alpigenus Morawitz
ირანული
ბაზი/Bombus persicus Radoszkowsky
იისფერი
ქსილოკოპა/Xylocopa violacea Linnaeus
კურნაკოვის
ბზუალა/Inotrechus kurnakovi Dolranski&Ljovuschkin
ინჯაევას
ბზუალა/Inotrechus injaevae Dolranski&Ljovuschkin
მრგვალი
ბზუალა/Omophron limbatum Fabricius
ალპური
ხარაბუზა/Rosalia alpina Linnaeus
მზიმთას
ნემსიყლაპია/Cordulegaster mzymtae Barteneff
მსგავსი
ნემსიყლაპია/Onychogomphus assimilis Schneider
სამეგრელოს
ტურფა/Calopteryx mingrelica Selys.
კიბოსნაირები:
კოლხური
ფართოფეხა კიბო/Astacus colchicus Kessler
პევცოვის
კიბო/Pontastacus pylzowi Skorikov.
ობობასნაირები:
ტივის
ობობა/Dolomedes plantarius Clerck.
რგოლოვანი
ჭიები:
ამიერკავკასიური
ჭიაყელა/Eisenia transcaucasica Perel
ლაგოდეხის
ჭიაყელა/Eisenia lagodechiensis Michaelson
ხეობის
ჭიაყელა/Dendrobaena faucium Michaelsen
კინტრიშის
ჭიაყელა/Alollobophora kintrishiana Kvavadze.
მუცელფეხიანი
მოლუსკეისი:
ბუხის
ლოკოკინა/Helix buchi Dubois&Montpereux.
ქვესახეობისები
(ძვლოვანი თევზები):
პალიასტომის
ქაშაყი/Alosa caspia paleostomi Eichwald
შავი
ზღვის ორაგული/Salmo fario labrax Pallas
წითელტუჩა
ჭერეხი/Aspius aspius taeniatus Berg
ალაზნის
გველანა/Nemachilus angorae alasanicus Elanidze.
წყარო: en.wikipedia.org, moe.itdc.ge და ucnauri.com
| 
